Stel je voor: je wandelt door een glooiend landschap. De wind ruist zacht door het helmgras. De zon verwarmt je gezicht. Je bent in Nationaal Park Zuid-Kennemerland, beter bekend als de Kennemerduinen. Een prachtig stuk natuur aan de Nederlandse kust. Maar dit gebied is meer dan alleen mooi zand en duinplanten. Het is een thuis voor een verrassende hoeveelheid dieren. Ga je mee op ontdekkingstocht naar de fascinerende fauna van de Kennemerduinen?
De grote grazers: landschapsarchitecten
Als je door de Kennemerduinen struint, kom je ze vast tegen: de grote grazers. Schotse hooglanders, met hun imposante horens en ruige vacht, banen zich een weg door het landschap. Ook zie je vaak konikpaarden, stevige paardjes met een wild uiterlijk. Soms tref je ook shetlandpony’s aan. Deze dieren zijn hier niet zomaar. Ze spelen een cruciale rol in het beheer van het duingebied. Door te grazen houden ze het landschap open. Ze voorkomen dat alles dichtgroeit met struiken en bomen. Zo zorgen ze voor variatie en creëren ze leefruimte voor andere planten en dieren. Kijk rustig naar deze vredige reuzen. Ze vormen het landschap met elke hap die ze nemen. Respecteer hun ruimte en houd altijd voldoende afstand. Deze wilde dieren in de Kennemerduinen vragen om respect.
Zoogdieren groot en klein
Naast de grote grazers leven er nog veel meer zoogdieren in dit diverse gebied. Sommige zie je makkelijk, andere leven meer verborgen.
Damherten: elegantie in de duinen
Een van de meest iconische bewoners is het damhert. Met hun gevlekte vacht in de zomer en statige gewei (de mannetjes) zijn ze een prachtige verschijning. Je ziet ze vaak in groepen grazen in de meer open delen van de duinen of aan de rand van de bossen. Vooral tijdens de schemering, in de vroege ochtend of late namiddag, heb je een goede kans om deze elegante dieren te spotten. Wandel rustig en kijk goed om je heen, vooral bij drinkplaatsen zoals het Vogelmeer of de Oosterplas. Damherten zien in de duinen is een bijzondere ervaring.
Overnachten in de buurt
VIDEO: ijseend in vogelmeer de kennemerduinen
De vos: slimme jager in de schemering
Een ander bekend, maar schuwer zoogdier is de vos. Deze slimme jager is vooral actief tijdens de nacht en de schemeruren. Overdag houdt hij zich meestal schuil in zijn burcht. Toch kun je, met een beetje geluk en geduld, een vos zien rondscharrelen op zoek naar voedsel. Ze eten van alles: muizen, konijnen, vogels, insecten en zelfs bessen. Een glimp opvangen van een vos met zijn rode vacht en pluimstaart is altijd een speciaal moment. Een vos spotten in de Kennemerduinen vraagt wat geduld.
Kleinere bewoners: konijnen, eekhoorns en muizen
Natuurlijk wemelt het in de Kennemerduinen ook van de kleinere zoogdieren. Konijnen huppelen vrolijk rond en zijn een belangrijke voedselbron voor roofdieren zoals de vos en de buizerd. Kijk omhoog in de bomen van de duinbossen en misschien zie je een rode eekhoorn behendig van tak naar tak springen. Onder de grond en tussen de vegetatie leven verschillende soorten muizen, zoals de bosmuis en de veldmuis. Ze lijken misschien onopvallend, maar ze vormen een belangrijke schakel in het ecosysteem.
Vleermuizen: nachtelijke acrobaten
Zodra de avond valt, komen andere bewoners tevoorschijn. Vleermuizen vliegen geruisloos door de lucht, op jacht naar insecten. Verschillende soorten vinden hier een thuis, zoals de laatvlieger en de watervleermuis. Ze gebruiken de duinmeren en open plekken als jachtgebied. Overdag slapen ze in boomholtes of speciale vleermuiskasten. Deze nachtelijke acrobaten zijn fascinerende dieren in Nationaal Park Zuid-Kennemerland.
Vogels: een concert in de lucht en op de grond
De Kennemerduinen zijn een paradijs voor vogelliefhebbers. De variatie in landschap – van open duin tot dicht bos en waterrijke gebieden – trekt een grote diversiteit aan vogelsoorten aan. Vogels kijken in Nationaal Park Zuid-Kennemerland is dan ook een populaire activiteit. Benieuwd naar welke andere dieren je hier kunt spotten? Ontdek hier de fauna van de Kennemerduinen.
Meer over dit onderwerp
We hebben enkele topbronnen over Kennemerduinen fauna voor je op een rijtje gezet.
Roofvogels: meesters van het luchtruim
Kijk regelmatig omhoog. De kans is groot dat je een roofvogel ziet cirkelen. De buizerd is een veel geziene gast, zwevend op de thermiek. Ook de torenvalk, met zijn kenmerkende ‘biddende’ vlucht, speurt vanaf grote hoogte naar prooi. Soms zie je zelfs een havik of sperwer die met grote snelheid door het bos schiet. Deze meesters van het luchtruim houden de populaties van kleine zoogdieren en vogels in balans.
Zangvogels: melodieën tussen het duindoorn
Luister goed tijdens je wandeling. Overal hoor je het vrolijke gezang van zangvogels. In het voorjaar is het een waar concert. Soorten die typisch zijn voor de duinen, zoals de nachtegaal (met zijn prachtige zang), de grasmus, de roodborsttapuit en de tapuit, vinden hier een ideale broedplaats. Ze verstoppen hun nesten behendig tussen de duindoornstruiken en andere dichte vegetatie. Hun aanwezigheid brengt het duinlandschap tot leven.
Watervogels: leven bij de duinmeren
De Kennemerduinen hebben verschillende mooie duinmeren, zoals ’t Wed en het Vogelmeer. Deze trekken veel watervogels aan. Je ziet er eenden, ganzen, meerkoeten en futen. Soms spot je bijzondere soorten zoals de dodaars of de kuifeend. Neem je verrekijker mee en zoek een rustig plekje aan de waterkant. Er is altijd wel iets te zien. Deze waterrijke oases zijn essentieel voor veel dieren in de Kennemerduinen.
Bijzondere gasten: trekvogels en zeldzaamheden
De ligging aan de kust maakt de Kennemerduinen ook een belangrijke plek voor trekvogels. In het voor- en najaar passeren duizenden vogels het gebied op weg naar hun broed- of overwinteringsgebieden. Soms strijken er zeldzame gasten neer, tot vreugde van vogelaars. Het park is een dynamisch vogelgebied waar elk seizoen iets nieuws te ontdekken valt. Wil je meer weten over de andere bewoners? Lees dan over het ontdekken van wilde dieren in de Kennemerduinen.
Insecten en andere kleine kriebelaars
Vaak kijken we vooral naar de grotere dieren, maar vergeet de wereld van de insecten niet. Juist deze kleine kriebelaars zijn ongelooflijk belangrijk voor het ecosysteem.
Vlinders: kleurrijke fladderaars
Op zonnige dagen fladderen er talloze vlinders door de duinen. Soorten als het bont zandoogje, de kleine vos en het oranjetipje zie je veel. Maar er leven ook specifieke duinsoorten, zoals de duinparelmoervlinder. De aanwezigheid van veel bloeiende planten, zoals het duinviooltje en de slangenkruid, maakt dit gebied aantrekkelijk voor deze kleurrijke fladderaars. Vlinders spotten in de Kennemerduinen is een leuke bezigheid voor jong en oud.
Libellen en juffers: acrobaten boven het water
Bij de duinmeren en vochtige valleien leven veel libellen en juffers. Met hun glinsterende vleugels en snelle manoeuvres zijn het ware acrobaten. Soorten als de viervlek, de bloedrode heidelibel en de azuurwaterjuffer jagen er op kleine insecten. Hun larven leven onder water en zijn een teken van een goede waterkwaliteit.
Kevers en mieren: onmisbare opruimers
Tussen de planten en op de zandpaden krioelt het van de kevers, mieren, spinnen en andere kleine beestjes. Ze lijken misschien onbelangrijk, maar ze spelen een cruciale rol. Ze ruimen dood materiaal op, bestuiven planten en dienen als voedsel voor andere dieren. Denk bijvoorbeeld aan de mestkever, die de mest van de grote grazers verwerkt. Elk klein beestje draagt bij aan de gezondheid van het duinlandschap.
Amfibieën en reptielen: verborgen leven
De Kennemerduinen herbergen ook een aantal bijzondere amfibieën en reptielen. Je moet vaak wel goed zoeken om ze te zien.
Kikkers en padden: kwakende bewoners
In en rond de duinmeren leven verschillende soorten kikkers en padden. De bekendste is misschien wel de rugstreeppad. Deze beschermde pad is vooral ’s nachts actief en laat in het voorjaar zijn kenmerkende ratelende roep horen. Ook de gewone pad en de groene kikker voelen zich hier thuis. Hun gekwaak draagt bij aan de sfeer van een zomeravond bij het water.
Hagedissen en slangen: zonnebaders op het zand
Op warme, zonnige dagen kun je met wat geluk reptielen zien. De zandhagedis ligt graag te zonnen op open, zanderige plekken. Ze zijn razendsnel en schieten weg als je te dichtbij komt. Ook de levendbarende hagedis komt hier voor. Daarnaast leeft de gladde slang in de Kennemerduinen. Dit is een ongevaarlijke, niet-giftige slang die zich voedt met hagedissen en muizen. Deze reptielen zijn schuw en beschermd. Bewonder ze van een afstandje.
De fauna van de Kennemerduinen is rijk en gevarieerd. Van de imposante Schotse hooglanders tot de kleinste insecten, elk dier heeft zijn eigen plek en functie in dit prachtige ecosysteem. Tijdens jouw wandeling door dit unieke stukje Nederland openbaren de dieren zich soms onverwacht. Kijk, luister en geniet van de natuurlijke rijkdom om je heen. Ontdek zelf welke dieren in Nationaal Park Zuid-Kennemerland jouw pad kruisen.
Veelgestelde vragen over de fauna in de Kennemerduinen
Welke grote dieren leven er in de Kennemerduinen?
Je vindt er grote grazers zoals Schotse hooglanders, konikpaarden en soms shetlandpony’s. Ook leven er veel damherten.
Kan ik vossen zien in de Kennemerduinen?
Ja, er leven vossen in het gebied. De beste kans om ze te zien is tijdens de schemering, in de vroege ochtend of late avond. Ze zijn echter schuw, dus geduld is nodig.
Leven er gevaarlijke dieren in de Kennemerduinen?
Nee, er leven geen dieren die gevaarlijk zijn voor mensen. De gladde slang is niet giftig. Teken komen wel voor, controleer jezelf altijd na een bezoek.
Wat is de beste tijd om dieren te spotten?
De vroege ochtend en de late namiddag/vroege avond zijn over het algemeen de beste momenten. Dan zijn veel dieren het meest actief. Elk seizoen heeft zijn eigen charme en specifieke diersoorten die je kunt zien.
Mag ik de dieren in de Kennemerduinen voeren?
Nee, het is belangrijk om de dieren niet te voeren. Ze vinden zelf voldoende voedsel in de natuur. Voeren verstoort hun natuurlijke gedrag en kan schadelijk zijn voor hun gezondheid.
