Stel je voor: de schemering valt zacht over de glooiende duinen. De lucht is fris, gevuld met de geur van dennen en vochtig zand. In de verte klinkt een geluid dat je niet snel vergeet. Een diepe, oeroude roep die door merg en been gaat. Dat is het burlen van de herten in de Kennemerduinen, een natuurspektakel dat je minstens één keer in je leven meegemaakt moet hebben. Ben je klaar om dit magische schouwspel te ontdekken?
Wat is burlen precies?
Misschien vraag je je af: wat houdt dat burlen nu eigenlijk in? Het burlen is de roep van het mannelijke hert, de bok, tijdens de bronsttijd. Deze periode, meestal in september en oktober, is de paartijd voor herten. De bokken laten hun imposante stem horen om verschillende redenen. Ten eerste trekken ze er de aandacht mee van de vrouwtjes, de hindes. Een krachtige, diepe roep suggereert een sterk en gezond mannetje, een goede partij om voor nageslacht te zorgen. Ten tweede intimideren ze met hun gebrul andere mannetjes. Het is een manier om rivalen op afstand te houden en hun eigen territorium, inclusief de aanwezige hindes, af te bakenen. Soms blijft het niet bij geluid alleen en gaan de bokken het gevecht met elkaar aan, waarbij de geweien kletterend tegen elkaar slaan. Het is een rauw en indrukwekkend natuurverschijnsel.
De damherten van de Kennemerduinen
In de Kennemerduinen leeft voornamelijk het damhert. Je herkent deze herten aan hun geschouderde gewei en de vaak gevlekte zomervacht. In de winter is hun vacht meestal egaal grijsbruin. Damherten zijn iets kleiner dan edelherten, die je bijvoorbeeld op de Veluwe tegenkomt. Maar laat je niet misleiden door hun formaat; het burlen van een damhertbok is minstens zo indrukwekkend en draagt ver over de stille duinlandschappen. Het geluid van de burlende damherten in Nationaal Park Zuid-Kennemerland is een unieke ervaring, anders dan het burlen van edelherten, maar zeker zo fascinerend. Wil je zelf op zoek naar deze prachtige dieren? Lees dan onze tips voor het spotten van herten in de Kennemerduinen.
Wanneer barst het spektakel los?
De bronsttijd, en dus het burlen, vindt plaats in het najaar. Meestal start het in de tweede helft van september en loopt het door tot eind oktober. De exacte periode hangt af van factoren zoals het weer en de conditie van de dieren. De herten zijn het meest actief, en dus het luidruchtigst, tijdens de vroege ochtenduren en de late avondschemering. Op deze momenten is de kans het grootst dat je het burlen hoort en de herten ziet. Overdag houden de dieren zich vaak rustiger en zoeken ze dekking in de dichtere begroeiing. Plan je bezoek dus vroeg in de ochtend, net na zonsopkomst, of tegen de avond, als de zon langzaam ondergaat. Dit zijn de momenten waarop de magie echt tot leven komt.
Overnachten in de buurt
Waar vind je de burlende herten in de Kennemerduinen?
De Kennemerduinen bieden een prachtig decor voor dit natuurfenomeen. Hoewel de herten zich door het hele gebied kunnen bevinden, zijn er plekken waar de kans groter is om ze te horen en te zien. Denk aan open plekken in het duinlandschap, valleien en de randen van bossen. Uitkijkpunten zoals het uitzichtpunt bij Bleek en Berg of de omgeving van ’t Wed bieden soms goede mogelijkheden. Het loont de moeite om de informatie van de parkbeheerders te raadplegen, zij geven vaak tips over actuele waarnemingen.
Tips voor het vinden van de beste plekken
- Luister goed: Het burlen draagt ver. Volg het geluid om de herten te lokaliseren. Soms hoor je eerst het breken van takjes of het schrapen van hoeven.
- Zoek naar sporen: Let op verse veegsporen aan bomen (plekken waar bokken hun gewei schoonvegen) en de typische loopsporen van herten in het zand.
- Kies een strategische plek: Zoek een open plek met goed zicht, het liefst met de wind in je gezicht zodat de herten jouw geur niet opvangen.
- Heb geduld: De natuur laat zich niet dwingen. Soms moet je een tijdje wachten voordat de herten zich laten zien of horen.
Jouw bezoek aan de burlende herten: tips voor een onvergetelijke ervaring
Een bezoek aan de burlende herten is een bijzondere belevenis. Met een beetje voorbereiding maak je jouw ervaring nog mooier en zorg je ervoor dat je de natuur en de dieren respecteert.
VIDEO: Winrik Weerstra uit Leeuwarden wint NK Burlen
Respect voor natuur en dier
Dit is het allerbelangrijkste. De bronsttijd is een cruciale en stressvolle periode voor de herten. Jouw aanwezigheid mag hun natuurlijke gedrag niet verstoren.
- Houd voldoende afstand: Minimaal 50 meter, maar meer is beter. Gebruik een verrekijker of telelens om de dieren goed te zien. Verstoor de herten niet; als ze onrustig worden of wegkijken, ben je te dichtbij.
- Blijf op de paden: Zo voorkom je vertrapping van kwetsbare planten en verstoring van de rustgebieden van de dieren.
- Wees stil: Praat zachtjes en vermijd plotselinge bewegingen. Zet je telefoon op stil.
- Honden: Informeer vooraf naar de regels voor honden in het gebied waar je naartoe gaat. In veel delen van de Kennemerduinen moeten honden aangelijnd zijn, of zijn ze in bepaalde periodes of gebieden helemaal niet toegestaan, juist om de wilde dieren te beschermen.
- Voer de herten niet: Ze vinden voldoende voedsel in de natuur. Menselijk voedsel is ongezond voor ze en maakt ze afhankelijk.
Wat neem je mee?
Een goede voorbereiding maakt je bezoek comfortabeler en succesvoller.
- Verrekijker: Onmisbaar om de herten van een afstand goed te bekijken zonder ze te storen.
- Camera met telelens: Wil je de burlende herten fotograferen? Een telelens helpt je om mooie beelden te maken zonder te dichtbij te komen.
- Warme kleding: Zeker in de vroege ochtend en late avond kan het flink afkoelen in de duinen. Kleed je in laagjes.
- Donkere, onopvallende kleding: Zo val je minder op in de natuurlijke omgeving.
- Geduld en respect: De belangrijkste items op je paklijst.
- Lampje (voor de terugweg): Als je in de avondschemering gaat, zorgt een klein zaklampje voor een veilige terugtocht naar de auto of fiets, maar gebruik het spaarzaam in het veld zelf om de dieren niet te verstoren.
Fotograferen van burlende herten
Het vastleggen van dit oeroude ritueel is een droom voor veel natuurfotografen. Fotografeer burlende herten in de Kennemerduinen met respect. Gebruik een goede telelens, zodat je voldoende afstand houdt. Let op de compositie; de omgeving van de Kennemerduinen biedt een prachtige achtergrond. Het zachte licht van de ochtend- of avondzon levert de mooiste foto’s op. Probeer het gedrag van de herten te vangen: het imposante burlen, de interactie tussen bokken en hindes, of misschien zelfs een spannend gevecht. Denk eraan: het welzijn van het dier gaat altijd boven de perfecte foto.
Een oeroud ritueel in een modern landschap
Het is fascinerend om te beseffen dat dit ritueel van burlen en vechten zich al eeuwenlang afspeelt, ook in een relatief drukbevolkt land als Nederland. De Kennemerduinen vormen een oase waar de natuur haar gang nog gaat. Wanneer je daar staat, in de kille ochtendmist, en die diepe, vibrerende klanken hoort, voel je een directe verbinding met iets wilds en oorspronkelijks. Het is een herinnering aan de kracht en schoonheid van de natuur, vlakbij de stad. Het observeren van de bronst van de damherten in Nationaal Park Zuid-Kennemerland is een ervaring die je nederig maakt en je waardering voor onze natuurlijke wereld vergroot. Wellicht wil je ook damherten spotten op andere locaties in de Kennemerduinen? Het is een uitnodiging om stil te staan, te luisteren en je te verwonderen.
Veelgestelde vragen over burlende herten in de Kennemerduinen
Verdere lectuur
Duik dieper in het onderwerp Burlen herten Kennemerduinen met deze nuttige bronnen.
- Burlende damherten in Nationaal Park Zuid-Kennemerland …
- Bronsttijd herten | Ontdek de wilde kant van Zandvoort in de duinen
Wanneer is de beste tijd om burlende herten in de Kennemerduinen te horen?
De beste tijd is tijdens de bronstperiode, van half september tot eind oktober. Ga vooral tijdens de vroege ochtenduren (net na zonsopkomst) of in de late avondschemering (net voor zonsondergang). Dan zijn de herten het actiefst.
Is het gevaarlijk om naar burlende herten te kijken?
Nee, zolang je voldoende afstand (minimaal 50 meter) bewaart en de dieren niet provoceert of in het nauw drijft. De bokken zijn in de bronsttijd gefocust op elkaar en op de hindes, maar een verrast of opgejaagd dier reageert onvoorspelbaar.
Mag ik mijn hond meenemen als ik herten ga kijken?
Controleer altijd de actuele regels van Nationaal Park Zuid-Kennemerland. In veel gebieden moeten honden aangelijnd zijn, en in sommige kwetsbare zones zijn ze (tijdelijk) niet toegestaan om verstoring van wilde dieren, zoals de burlende herten, te voorkomen.
Wat voor herten leven er in de Kennemerduinen?
In de Kennemerduinen leven voornamelijk damherten. Deze zijn te herkennen aan hun vaak gevlekte vacht in de zomer en het geschouderde gewei van de mannetjes.
Zijn er excursies om burlende herten te zien in de Kennemerduinen?
Ja, vaak organiseren de beheerders van het Nationaal Park (zoals PWN) speciale bronstexcursies onder begeleiding van een gids. Dit is een goede manier om meer te leren en op een verantwoorde manier de herten te observeren. Raadpleeg hun websites voor het actuele aanbod.
